“FAYTONDAKİ DUBLÖR”
CENNET MEKÂN SULTAN II.ABDÜLHAMİD HÂN
VE KENDİSİNE ÖZ KARDEŞİ KADAR BENZEYEN DUBLÖRÜ…
ABDÜLHAMİD’İN SÜT KARDEŞİ İSMET EFENDİ
“Suikasta uğramak”, elinde güç bulunduran ve bir şekilde hasımlarının “ayağına basan” tüm insanların korkulu rüyası oluştur. Her kime olursa olsun suikast, hesaplaşmanın namertçesidir.
Gerek Türk tarihinde gerekse Dünya tarihinde dublör kullanan birçok isim mevcuttur. Belki sizlere garip gelecek ama Sultan Abdülhamid Hân da bu yönteme başvuran liderlerden birisidir. Sultan, simaen benzeştiği ve son derece güvendiği kişiyi, yani sütkardeşi Esvabçıbaşı İsmet Efendiyi dublör olarak seçmiştir.
Arşivlerimizde mevcut vesikalardan da görüleceği üzere İsmet Efendi, Sultan Abdülhamid Hân’a olan benzerliği ile dikkat çeker. Yani benzerlik ve güven açısından İsmet Efendi adeta biçilmiş bir kaftandır.
Sultan II.Abdulhamid Hân, bazı Cuma selamlıklarına süt kardeşi olan İsmet Efendi’yi vazifelendirirdi. İsmet Efendi, selamlığa çıkar ve hiç kimse ile görüşme yapmadan faytona biner, saraya dönerdi.
Sultan II.Abdülhamid Hân, dedeleri gibi zeki ve bir o kadar da gizemli bir padişahtı. Son derece “kurnaz” ve ileri görüşlü olan Sultan II.Abdülhamid Hân siyasi dehasını, uyguladığı bir çok politikada ortaya koymuştur. Hakkında bilinenler kadar bilinmeyenlerinde olduğu Sultan, bir nesile “Kızıl Sultan” olarak yutturulsa da aslında 33 yıl boyunca vatanı ve milleri için verdiği mücadelerle bir “Ak Sultan” olduğunu göstermiştir. Elbette aklını kullanan ve kör olmayanlara…
Esvabçıbaşı İsmet Efendi, Enderun’dan yetişmiş, Harbiye’de okumuştur. Babası da esvabçı olan İsmet Efendi, aynı zamanda Sultan Hamid’in sütkardeşidir. Sultan II.Abdülhamid Hân, sadakati ve sükûneti sebebiyle ölene kadar yanından ayırmadığı bu zata ‘birader’ diye hitap ederdi. Padişah yatağına uzandığında, İsmet Efendi perde ardından kitap okur ve okuduğu kitapların arkalarına “Bu kitap falanca tarihte Sultan’a okunmuştur” şeklinde not alırdı. İsmet Efendi, padişah tarafından lütfedilen bu nüfuzunu bir defa bile suiistimal etmemiş; sarayın son derece hareketli atmosferinde sakin bir hayat yaşamıştır. Padişaha çok benzediğinden dolayı, bazı merasimlere padişah kendi yerine onu göndermiştir.
İsmet Bey hayatta olduğu müddetçe, saray arabasıyla evinden alınır ve vazifesi bittiğinde tekrar evine bırakılırdı. Bazı zamanlar sarayda sabahlardı ve padişahın hususi görüşmelerinde de bulunurdu. İsmet Bey, devletin en üst seviyesindeki bu yakın münasebetlerine rağmen bazı emsalleri gibi olmadı ve her zaman mütevazı bir insan olarak yaşadı.(1)
İsmet Efendi, sarayda yaşayan bazı hainlerce son derece kötü bir zat, hatta ve hatta padişaha yaptırımları olan biri olarak lanse edilmeye çalışılsa da, gerçekte oldukça mülayim, dürüst ve iyi kalpli biriydi. Tarihi kayıtlar çerçevesinde İsmet Efendi’nin çok kişiyi iftiralardan kurtardığı, hayırlı işlere vesile olduğunu da görülmektedir. Şunu rahatlıkla ifadede edebiliriz ki İsmet Efendi, padişahın etrafındaki en iyi adamlardan biriydi. Zaten bir sütkardeş olmanın ötesinde bu fıtratı sebebiyle Sultan’ın itimat ve muhabbetini kazanmıştı.
Yukarıda da belirtiğimiz gibi Sultan Abdülhamid Hân’ın, sütkardeşine olan itimadı büyüktü. Ona her türlü kolaylığı ve geçimi sağladı. İsmet Efendi esasen soylu bir aileden geldiği için bu imkânlar onu şımartmadı, padişahın itimadını da asla suiistimal etmedi. Sultan, ona pek çok ihsanda bulundu. İsmet Bey için, Teşvikiye’de bir köşk inşa ettirdi, yine kendisine ve ailesine Serencebey’de büyük bir konak verdi. Bunun yanında muhtelif araziler ve bazı maden ocaklarının hisselerinden de tahsis etti.
İsmet Efendi vefat ettiğinde Sultan Abdülhamid Hân çok üzüldü. Hatta Mızıka-i Hümayun bu matem üzerine günlerce marş çalmadı. İstanbul’un camilerinde günlerce hatimler yapıldı, büyük sadakalar dağıtıldı. Naaşı Yahya Efendi Kabristanı’na defnedildi. Sultan Abdülhamid Hân, sütkardeşi İsmet Bey’in dul kalan eşlerine ve çocuklarına kayd-ı hayat şartıyla maaş bağlattı ve bir arzuları olduğunda hiç çekinmeden saraya müracaat etmelerini söylendi.
- Kaynak: YEDİKITA Dergisi Haziran 2011
Nokta Gençlik ve Eğitim Merkezi’mizin hedefi kurumumuzda eğitim gören her gencimizin kabiliyet ve isteğine göre İslam’a ve vatana hizmet edebilecek bir alanda istihdamını sağlamak…
Selçuk ÜNVER
Basın Yayın Müdürü
